Hà Nội mùa sấu
Hà Nội mùa sấu
Người Hà Nội xem sấu là một thứ đặc sản dù nó không phải "cao lương mĩ vị" gì, thậm chí cực giản đơn, nhưng mỗi khi đi xa lại có dịp để nhớ. Người Bắc vào Nam thường rất nhớ mùa sấu chín của Hà Nội. Họ nhớ dáng vẻ xanh tươi có phần xù xì bên ngoài, nhớ mùi vị chua êm ái, thanh thanh bên trong.
Sấu đầu mùa được bán ra phủ một màu xanh nõn nà, người đi đường dừng xe nếm thử quả sấu mà tưởng như trải qua nhiều cung bậc cảm xúc thật thú vị. Sấu xanh chua mà không gắt như chanh, khi ăn với muối sẽ thấy chua man mát. Vị chan chát cộng với vị mặn của muối trên đầu lưỡi sẽ khiến bạn "rùng mình" một cách khoan khoái.
Với thứ quả nhỏ nhắn, phổ biến nhất và cũng hợp nhất, chính là món rau muống luộc sấu. Vớt ra khỏi nồi những cọng rau xanh ngắt, bà nội trợ mới bỏ vài quả sấu đã nạo vỏ vào. Đun sôi thêm chốc lát, sấu mềm bở ra là vừa. Một nửa số sấu dầm cho bát canh thanh lành, một nửa dầm vào bát nước mắm.
Sấu có thể được chế biến với vịt làm món Vịt om sấu, chế biến thành ô mai sấu, mứt sấu; sấu dầm đường, sấu ngâm mắm, sấu ngâm tỏi ớt....
Mùa sấu thường kéo dài khoảng 2-3 tháng, từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm.
Quả sấu non trên cao
Chót trên cành cao vót
Mấy quả sấu con con
Như mấy chiếc khuy lục
Trên áo trời xanh non.
Trời rộng lớn muôn trùng
Đóng khung vào cửa sổ
Làm mấy quả sấu tơ
Càng nhỏ xinh hơn nữa.
Trái con chưa đủ nặng
Để đeo oằn nhánh cong.
Nhánh hãy giơ lên thẳng
Trông ngây thơ lạ lùng.
Cứ như thế trên trời
Giữa vô biên sáng nắng
Mấy chú quả sấu non
Giỡn cả cùng mây trắng.
Mấy hôm trước còn hoa
Mới thơm đây ngào ngạt,
Thoáng như một nghi ngờ.
Trái đã liền có thật.
Ôi! Từ không đến có
Xảy ra như thế nào?
Nay má hây hây gió
Trên lá xanh rào rào.
Một ngày một lớn hơn
Nấn từng vòng nhựa một,
Một sắc nhựa chua giòn
Ôm đọng tròn quanh hột...
Trái con như thách thức
Trăm thứ giặc, thứ sâu
Thách kẻ thù sự sống,
Phá đời không dễ đâu!
Chao! Cái quả sấu non
Chưa ăn mà đã giòn.
Nó lớn như trời vậy,
Và sẽ thành ngọt ngon.
11-1967
Nguồn: Xuân Diệu, Tôi giàu đôi mắt, NXB Văn học, 1970